column

Omdat ik van nature een brave borst ben, die het gezag als van nature accepteert en
wil gehoorzamen, heb ik jarenlang gedacht dat de ageerders tegen het establishment,
de anarchisten en de anti-autoritairen een stelletje aanstellers met een aangeboren
gezagsprobleem waren, die gewoon niet wilden werken. Het hele idee dat het
systeem iets is dat je tegen kan werken en dat van zichzelf een ingebouwde auto
geweldspiraal veroorzaakt door - ook wel opstapelende onwil, maar vooral toch
ordinaire misverstanden en schlemielige onkunde, was een idee dat ik met mijn
positieve levenshouding niet durfde te denken. Zwendelende wethouders, malafide
burgervaders, chaggerijnige bouwinspecteurs, onuitgeslapen stadswachten, sex
onthoude telefonistes, dwarsliggende ambtenaren. Het ging er bij mij niet in. Het zal
wel aan de aanvragers en de burgers zelf (en die wanstalstige media) liggen dacht ik
dan in een vlaag van helderheid over de onaantrekkelijk egocentrische
levenshouding waar ik regelmatig mijn medelanders op weet te betrappen. Je hebt
zelf fout geparkeerd, lul, dacht ik onwillekeurig bij een uit de hand lopend
straattafereeltje rond het verkeerd stallen van een opgedirkt gouden koetsje met
spoilerkapje en derde bijrijder, Moet je maar een app downloaden waarmee je lekker
handig kan parkeren. Wie kan bellen...... Maar ja. Als je niet kan lezen....
Zo is het gekomen dat, ondanks het feit dat ik mij niet in de slipstream van een
Wilders-achtige anti anti houding wilde ophouden en mij ook graag als hoeder van
de natie zag of als schragende draagbalk onder de locale overheid, op mij
langzamerhand ook het anti-overheids gevoel vat heeft gekregen. Ruim 20 jaar nadat
ik hier als getormenteerde importkakker terecht kwam en ik langzaam
transformeerde tot een schouders eronderzettende, mouwen opstropende baliekluiver,
ben ik - zonder dat ik daar erg in had - verworden tot een gemankeerde,
maasazijnpissende reaguurder. Fuck the police, Neuk het systeem, dat is de nieuwe
'me'. Ik radicaliseer per dag sneller dan staatsschuld van Griekenland oploopt en ik
vraag me steeds harder af wat de overheden nog voor ons kunnen betekenen nu er
we in rasse schreden afstevenen op een waar data-infarct in een doorgejuridiseerde
maatschappij die door zijn aard, en onder invloed van sociale en reguliere media -
en hijgende politici - onhoudbaar zal worden.

Wat is het probleem. De overheden zijn sinds enkele tientallen jaren gelden - onder
het mom van liberalisering en marktwerking - begonnen met het outsourcen van
kennis. Inhoudelijke afdelingen werden opgeruimd, intrinsieke kennis was
zogenaamd beter op de markt te vinden, terwijl een paar decennia daarvoor
bijvoorbeeld nog bijna alle belangrijke architecten en bouwmeesters in dienst van de
overheden werkten en op het ministerie van buitenlandse zaken nog mensen
werkten die zelf wel eens in het buitenland waren geweest of zelfs nog bijvoorbeeld
Frans of Duits spraken. Door de toenemende macht van de rekenkamers en de
procedurele handelingen en door de vreemde - openbaar lichaam oneigenlijk - hang
naar efficiency verdween uit de overheid langzaam een belangrijke eigenschap die
nodig is om op gevoel beslissingen te kunnen nemen: de intuïtie. En als de
gutfeeling ontbreekt kan je wel de straat op gaan en rozen uitdelen en praatjes
maken in theehuizen of in een touringcar door het land trekken, maar de aard van
de bureaucratische organisatie zal de kern van de dialoog niet kunnen vatten en
overgaan op formalistische inkadering. Dat kan je ze, de dienaren der koningin of
burgervader, niet kwalijk nemen. Dat is de kern van het werk... geworden.
Is er een crisissituatie dan gaat het daarom steevast fout, want alle wetten, APV's en
locale regelgeving worden weliswaar zo zorgvuldig mogelijk geconstrueerd om alle
negatieve elementen uit te sluiten, maar ze zullen nooit toereikend zijn voor alle
situaties en zeker niet als het dus fout gaat. Het specifieke karakter en unieke
eigenschap van de ramp is: de ramp. De zelfreinigende en zelfcorrigerende elementen
zijn met de laatste politieke durfals en brekebenen ook verdwenen en dus worden
externe commissies van anachrone, uitgerangeerde zwaargewichten ingeschakeld die
steevast aanbevelingen doen die de betreffende overheid toch niet kan waarmaken.
(waarom hadden ze het dan in eerste instantie al niet gedaan?). Nog meer veiligheid
op straat, nog meer op tijd rijdende treinen, nog minder facebook rond verjaardagen,
nog meer de schijn van de schijn van belangenverstrengeling vermijden.
Diezelfde betreffende dienst of afdeling schiet in de stress en haalt de touwtjes
stevig aan. De verloven worden ingetrokken en de protocollen en regels worden
aangescherpt. Dat is op zich allemaal geen probleem, maar wel in een krimpende en
bezuinigende overheid. Ik denk soms wel eens. Wat denkt de overheid, of ie nou
landelijk of lokaal is, nou eigenlijk? Is er dan niemand die intern zegt: jongens en
meisjes, dit gaat fout. Dit houden we niet vol. We kunnen niet beloven dat we
binnen 6 weken een antwoord op elke vraag geven. We kunnen niet meer elke
bouwaanvraag inhoudelijk beoordelen. We kunnen niet alle gegevens van alle
diensten met elkaar vergelijken, want we hebben geen idee wat we met die gegevens
kunnen. Het enige dat we als buitenstaanders horen is de belofte dat 'de problemen
aangepakt gaan worden' en dat 'er een nieuwe taskforce in het leven is geroepen' en
als je daar dan mensen binnen de overheid daar op aanspreekt krijg je te horen: 'Ja
dat is een andere afdeling'. of: 'Daar zijn we wel mee bezig maar die en die
wethouder houdt ervan om zus en zo te roepen en daadkrachtig over te komen'. Er is
dus naast het ontbreken van intuïtie en besef dat alles wat wordt beloofd toch niet
kan worden nagekomen ook nog eens het ontbreken van eenheid. Voorwaar geen
geweldig vooruitzicht voor een instantie die ons moet vertegenwoordigen in nog
grotere bureaucratische blijspelen en kapitalistisch realistische tragedies met in de
hoofdrol oprukkende chinezen en hossende Brazilianen.

Als we dan verder inzoomen op onze geliefde socialistische heilstad, het zogenaamde
Moskou aan de Maas, met zijn nostalgische gevoelens jegens noeste arbeid en
gespierde zakkendragers op speed en koffie, dan stapelen de problemen zich in
rap tempo op want de neiging om de loop der dingen van bovenaf stevig te
beinvloeden zit diep verankerd in de poriën van het openbare lichaam met de Rijne
Mond. Loslaten en laten gebeuren is blijkbaar herhaaldelijk slecht bevallen. Het corps
sociale Mariniers, taskforces en speciale gezanten voor Zuid is immer uitdijend met
mandaatoverschrijdende bevoegdheden. De rekenkamer rekent zich suf op
veiligheidsindexen en andere aannames en de ambtenaren komen om in het
controleren van de controlerende gecontroleerde. Vandaar ook dat wij de overheid
en Rotterdam in het bijzonder ook moeten gaan helpen. We moeten pro-actief de
overheidstaken gaan onthouden door te stoppen met vragen stellen en in de geest
van de voorvaderen, gewoon maar te doen. Een bouwvergunning aanvragen? Waarom
zou ik die arme overheid zoveel werk in de maag splitsen? Een melding van
overlast doen? Ach het is toch best gezellig zo, al die herrie. We moeten helpen met
de gemeente te laten ontspannen en dat kunnen we op allerlei manieren doen. We
kunnen zelf onze plannen financieren met crowdfunding of plannen maken met
crowdsourcing. We kunnen zelf alternatieve en goedkope oplossingen aandragen door
tegen de overheid te zeggen: onze straat hoeft niet in één keer aangepakt te worden.
Neem er 5 of tien jaar de tijd voor. Als we maar perspectief hebben dat er op
termijn iets gebeurt. Onderzoek van TNO heeft uitgewezen dat als er in een straat
meer dan 10% tegelijk verandert de bewoners dan het gevoel hebben dat het dus wel
slecht zal zijn geweest en dat ze met terugwerkende kracht dus in een rotbuurt
hebben gewoond, terwijl als het beetje bij beetje zou zijn gegaan men het gevoel zou
hebben gehad dat de straat steeds een beetje beter aan het worden was.
De haast, de neiging om te willen doen en te doen en te doen kunnen wij als actieve
participanten verlichten door de overheden, en in het bijzonder Rotterdam, uit te
dagen: Jullie willen een brug? Wij zorgen ervoor, goedkoper en sneller. Wij hebben
de kennis die jullie hebben geoutsourced. Jullie willen een geïntegreerde
straataanpak? Geef ons de klus. Het enige dat we van jullie, Rotterdam, willen is de
data die we nodig hebben en we willen jullie vertrouwen dat de burgers het beste
voor hebben met de stad. De hooligans zetten wij dan wel positief in om alle lelijke
restjes stad te slopen. Er zijn er nog genoeg.

Raoul Goudvis 19 december 2012